VİOP’ta işlem gören vadeli işlem sözleşmeleri aşağıda verilmiştir:
- Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri
- Endeks Vadeli İşlem Sözleşmeleri
- Döviz Vadeli İşlem Sözleşmeleri
- Fiziki Teslimatlı Döviz Vadeli İşlem Sözleşmeleri
- Kıymetli Madenler Vadeli İşlem Sözleşmeleri
- Metal Vadeli İşlem Sözleşmeleri
- Enerji Vadeli İşlem Sözleşmeleri
- Yurtdışı Endeksi Vadeli İşlem Sözleşmeleri
- Faiz Vadeli İşlem Sözleşmeleri
- Devlet İç Borçlanma Senedi Vadeli İşlem Sözleşmeleri
VİOP’ta işlem gören opsiyon sözleşmeleri aşağıda verilmiştir:
- Pay Opsiyon Sözleşmeleri
- Pay Endeks Opsiyon Sözleşmeleri
- DolarTL Opsiyon Sözleşmeleri
- Fiziki Teslimatlı DolarTL Opsiyon Sözleşmeleri
Piyasada işlem görecek sözleşmelerin her biri için Sistemde sözleşme kodu tanımlanır. Söz konusu sözleşme kodları aşağıdaki bilgileri içermekle birlikte, sözleşmelerin niteliğine göre kodlarda ilave bilgiler yer alabilir.
Vadeli işlem sözleşmelerinde sözleşme kodu; sözleşme grubu, dayanak varlık kodu ve vade tarihi bilgilerini içerir. (Bknz. Borsa İstanbul A.Ş. Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası Prosedürü)
Tablo 1: Vadeli İşlem Sözleşmeleri Sözleşme Kodu
| Kod | Açıklama |
|---|---|
| F_ | Sözleşme grubu (Vadeli İşlem Sözleşmeleri) |
| XAUTRY | Dayanak varlık kodu |
| 0317 | Vade tarihi (Örn. Mart 2017) |
Opsiyon sözleşmelerinde sözleşme kodu ise; sözleşme grubu, dayanak varlık kodu, opsiyon tipi, vade tarihi, opsiyon sınıfı ve kullanım fiyatı bilgilerini içerir.
Tablo 2: Opsiyon Sözleşmeleri Sözleşme Kodu
| Kod | Açıklama |
|---|---|
| O_ | Sözleşme grubu (Opsiyon Sözleşmeleri) |
| XU030 | Dayanak varlık kodu |
| E | Opsiyon tipi (A: Amerikan - Sözleşme ile tanınan hak vade sonu dahil olmak üzere vade sonuna kadar herhangi bir tarihte kullanılabilir. E: Avrupa - Sözleşme ile tanınan hak vade sonunda kullanılabilir.) |
| 0417 | Vade tarihi (Örn. Nisan 2017) |
| C | Opsiyon sınıfı (C: Alım opsiyonu P: Satım opsiyonu) |
| 1240,00 | Kullanım fiyatı |
Özsermaye hali uyarlamasına tabi olan ve böylelikle unsurları standart sözleşme unsurlarından farklılaşan pay vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinde sözleşme kodlarının sonuna özsermaye hali uyarlamasına bağlı olarak ilgili sözleşmenin standart olmayan sözleşme olduğunu belirten bilgi (N kodu) ile sıra numarası (1, 2, 3 vb.) ayrıca eklenir.
Vadeler arası strateji emirleri sözleşme kodu yerine özellikleri aşağıdaki gibi belirlenen strateji emri kodu kullanılarak Sisteme gönderilir.
Tablo 3: Vadeler Arası Strateji Emri Kodu
| Kod | Açıklama |
|---|---|
| F_ | Vadeler arası strateji emri sözleşme grubu (Vadeli İşlem Sözleşmeleri) |
| XU030 | Dayanak varlık kodu |
| M2-M1 | Strateji emrinin hangi vade aylarını içerdiği (M1:en yakın vade ayı – M2: en yakın vadeden sonraki vade ayı) |
Borsa tarafından tespit edilen limitler dahilinde vade tarihi ve kullanım fiyatı kullanıcılar tarafından belirlenerek oluşturulabilen esnek opsiyon sözleşmelerinin kodu aşağıdaki alanlardan oluşur.
Tablo 4: Esnek Opsiyon Sözleşmeleri Sözleşme Kodu
| Kod | Açıklama |
|---|---|
| TM_O | Esnek opsiyon sözleşmesi |
| XU030 | Dayanak varlık kodu |
| E | Opsiyon tipi (A: Amerikan - Sözleşme ile tanınan hak vade sonu dahil olmak üzere vade sonuna kadar herhangi bir tarihte kullanılabilir. E: Avrupa - Sözleşme ile tanınan hak vade sonunda kullanılabilir.) |
| 250419 | Vade tarihi (Örn. 25 Nisan 2019) |
| C | Opsiyon sınıfı (C: Alım opsiyonu P: Satım opsiyonu) |
| 1235,00 | Kullanım fiyatı |
Özsermaye hali uyarlamalarına konu olan esnek sözleşme kodlarının sonuna sözleşmenin standart olmayan sözleşme olduğunu belirten bilgi (N1, N2, N3 vb.) ayrıca eklenir.
Tablo 5: Esnek Vadeli İşlem Sözleşmeleri Sözleşme Kodu
| Kod | Açıklama |
|---|---|
| TM_F | Esnek vadeli işlem sözleşmesi |
| P_ | Uzlaşma şekli kodu (P:Fiziki Teslimat) |
| USDTRY | Dayanak varlık kodu |
| 250419 | Vade tarihi (Örn. 25 Nisan 2019) |
Tablo 6: Fiziki Teslimatlı Dolar/TL Vadeli İşlem Sözleşmeleri Sözleşme Kodu
| Kod | Açıklama |
|---|---|
| F_ | Sözleşme grubu (Vadeli İşlem Sözleşmeleri) |
| P_ | Uzlaşma şekli kodu (P:Fiziki Teslimat) |
| USDTRY | Dayanak varlık kodu |
| 0322 | Vade tarihi (Örn. Mart 2022) |
Tablo 7: Fiziki Teslimatlı Dolar/TL Opiyon Sözleşmeleri Sözleşme Kodu
| Kod | Açıklama |
|---|---|
| O_ | Sözleşme grubu (Opsiyon Sözleşmeleri) |
| P_ | Uzlaşma şekli kodu (P:Fiziki Teslimat) |
| USDTRY | Dayanak varlık kodu |
| E |
Opsiyon tipi (A: Amerikan - Sözleşme ile tanınan hak vade sonu dahil olmak üzere vade sonuna kadar herhangi bir tarihte kullanılabilir. E: Avrupa - Sözleşme ile tanınan hak vade sonunda kullanılabilir.) |
| 0422 | Vade tarihi (Örn. Nisan 2022) |
| C | Opsiyon sınıfı (C: Alım opsiyonu P: Satım opsiyonu) |
| 8950,00 | Kullanım fiyatı |
|
Normal Seans |
09:20-18:10 |
|
Akşam Seansı*( Sadece Endeks Vadeli İşlem Sözleşmeleri, Dolar/Ton Bakır Vadeli İşlem Sözleşmeleri ve TL/Gr Altın Vadeli işlem Sözleşmleri Hariç Kıymetli Maden Vadeli İşlem Sözleşmeleri) |
19:00-23:00 |
|
Yarım Gün- Normal Seans |
09:20-12:40 |
* Yarım işgünlerinde ve yılın son işgününde akşam seansı yapılmaz.
Yarım işgünlerinde ve yılın son işgününde akşam seansı yapılmaz. Seansların akışına ilişkin detaylı bilgiye VİOP Prosedürünün Ek-3 Viop’ta İşlem Ve Günlük İş Akışı Saatleri İle İşlem Günü Bölümlerine İlişkin Açıklamalar bölümünden ulaşılabilir.
Piyasada gerçekleştirilen alım-satım işlemleri üzerinden
- Pay Piyasası endekslerine dayalı sözleşmelerde işlemin her iki tarafından opsiyon ve vadeli işlem sözleşmeleri için işlem hacminin %0,004’ü (yüzbinde dört) oranında,
- TLREF ve devlet iç borçlanma senetleri vadeli işlem sözleşmelerinde işlemin her iki tarafından nominal değerin %0,001’i (yüzbinde bir) oranında,
- Diğer sözleşmelerde ise, işlemin her iki tarafından opsiyon sözleşmeleri ve vadeli işlem sözleşmeleri için işlem hacminin %0,003’ü (yüzbinde üç) oranında borsa payı alınır.
İlgili Dosyalar
Sistemde, işlem öncesi ve işlem sonrası olmak üzere iki katmanlı bir risk yönetimi yapısı oluşturulmuştur. İşlem öncesi risk yönetimi, işlem öncesi risk yönetimi uygulaması olan PTRM tarafından yapılmaktadır. PTRM, Sisteme girilen emirler ve gerçekleştirilen işlemlerden dolayı karşılaşılabilecek olası riskleri kontrol etmeye ve söz konusu riskleri izlemeye yönelik olarak işlem ve takas platformları ile entegre olarak geliştirilmiş bir risk yönetimi uygulamasıdır. Uygulama ile işlem terminali, FixAPI ve OUCH protokollerinden sisteme gönderilen emirlerin ve gerçekleşen işlemlerin riskleri kontrol edilir. Risk kontrolleri emirler sisteme kabul edilmeden önce (emir öncesi), kabul edildikten sonra (emir sonrası) ve işlem anında olmak üzere farklı aşamalarda yapılabilir.
İşlem sonrası risk yönetimi Takasbank tarafından yapılır. Piyasada gerçekleştirilen işlemler için portföy bazında teminatlandırma yöntemi olan SPAN uygulanır. Portföy bazında teminat hesaplamasına esas teşkil edecek parametreler Takasbank tarafından belirlenir ve duyurulur. Risk yönetimi ve teminatlandırma yöntemine ilişkin olarak Takasbank Merkezi Karşı Taraf Mevzuatı hükümleri uygulanır.
VİOP verilerine Borsa İstanbul internet sayfasında "Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası" adresinden,
Veri yayın kuruluşlarından da aşağıda verilen bilgiler kullanılarak ulaşılabilir;
| Adı | Web Link |
|---|---|
| Bloomberg |
|
| Reuters |
Vadeli İşlem Sözleşmeleri için: <0#ISTFUT:> Opsiyon Sözleşmeleri için: <0#ISTOPT:> |
| Matriks | Matriks Veri Terminali programının üst bandında bulunan menü butonlarından Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) butonu altında bu piyasa ile ilgili verilere ulaşılabilecek çeşitli menü seçenekleri bulunmaktadır. |
| Foreks | Foreks Veri Terminali programının altında bulunan menü butonlarından VİP Borsa İstanbul Vadeli İşlemler butonu altında bu piyasa ile ilgili verilere ulaşılabilecek çeşitli menü seçenekleri bulunmaktadır. |
| DirectFN | İdealVeri Terminali programının altında bulunan menü butonlarından VİOP Borsa İstanbul Vadeli İşlemler butonu altında bu piyasa ile ilgili verilere ulaşılabilecek çeşitli menü seçenekleri bulunmaktadır. |
VİOP’ta işlem gören sözleşmeler ve stratejiler ile ilgili birçok güncel doküman yayınlanmaktadır.
VİOP ile ilgili eğitim materyalleri ve bazı faydalı linkleri aşağıdaki tabloda bulabilirsiniz:
- VİOP Bilgilendirme Kitapçıkları için tıklayınız
- Borsa İstanbul VİOP Sayfası için tıklayınız
- Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası Prosedürü için tıklayınız
- Teknik Dokümanlar tıklayınız
Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında işlem gören sözleşmelerden elde edilen gelirlerin vergilendirilme esasları için vergi rehberine tıklayınız. Vergilendirme modülü için tıklayınız.
| VİOP'ta Elde Edilen Kazançların Vergilendirilmesi | Stopaj Durumu | BSMV Durumu | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Bireysel Yatırımcılar | Kurumsal Yatırımcılar* | BSMV Mükellefleri | |||
| Tam Mükellef | Dar Mükellef | Tam Mükellef Sermaye Şirketi/Yatırım Fon ve Ortaklıkları | Dar Mükellef Sermaye Şirketi/Yatırım Fon ve Ortaklıkları | ||
| Pay ve Pay Endeksine Dayalı Sözleşmelerden Elde Edilen Kazançlar | 0% | 0% | 0% | 0% | İstisna kapsamındadır. |
| Pay ve Pay Endeksine Dayalı Sözleşmeler Haricindeki Sözleşmelerden Elde Edilen Kazançlar | 10% | 10% | 0% | 0% | İstisna kapsamındadır. |
* Diğer tam ve dar mükellef kurumlar için stopaj oranı %10 olarak uygulanacaktır.
