• Deprem seviyelerine (1,2,3,4) uyumlu deprem kiti ile donatılmış kabinetler
• 7/24 güvenli giriş ve görüntüleme sistemi
• Tier 3+ uyumlu kablolama yedekliliği
• Tamamı yedekli enerji sistemleri
• Tamamı yedekli hava soğutma sistemleri (Türkiye’de ilk kez kullanılan tam zamanlı devrede kalan Free-Cooling cihazlar)
• Cihaz teslim ve kabul işlemleri
• Borsa İstanbul işlem/veri yayın sistemlerine doğrudan bağlanan 1GB/10 GB’lık network bağlantıları
• BMS (Tüm beyaz alan içerisinde sıcaklık, nem ve basınç değerleri anlık olarak incelenir)
• PMS (Anlık çekilen güç ve PUE ölçümü izleme)
• Yangına duyarlı aktif sensörler
• Özel güvenlikli kabinet kilit sistemi.

Düzenleyici kurumların zaman bilgisi konusunda standart olarak kabul ettiği ‘National Institute of Standards and Technology’nin (NIST) sağladığı saat bilgisinin mikrosaniye (PTP) ve milisaniye (NTP) hassasiyetinde GPS uydusu üzerinden alınmasına imkân veren Zaman Sunucusu Hizmeti devreye alınmıştır.

Borsa İstanbul kendi sistemleri için kullandığı bu hizmeti üyeleri ve yatırım kuruluşlarının da kullanımına açmıştır.

PTP veya NTP hassasiyetinde zaman bilgisini alarak sistem saatlerinin senkronizasyonunu sağlamak isteyen kurumlar hizmetten faydalanmak üzere Borsa İstanbul Pazarlama ve Satış bölümü ile iletişime geçebilirler.

• Borsa İstanbul'da kurulan ve bilgisayar sistemlerine uydudan hassas zaman bilgisi verebilen altyapının özellikleri nelerdir?

Borsa İstanbul’da kullanılan “time server” altyapısı Microsemi firmasının TP-5000 cihazlarından oluşmakta olup alanında lider kabul edilen bu cihazlar NIST dahil dünyadaki birçok zaman bilgisi veren kuruluşun ve çok büyük finans kurumlarının altyapısında kullanılmaktadır.

• Bilgisayar sistemlerim için zaman bilgisini neden bu altyapıdan almalıyım?

Bilindiği üzere yürürlükteki regülasyonlara göre tüm dünyadaki finans kurumları saat bilgisini ABD’deki NIST kurumundan almak zorundadır. Borsa İstanbul'da kurulan altyapı da NIST saati sağlamaktadır.

• NIST zamanı ile Borsa İstanbul'un sağladığı zaman bilgisi aynı mıdır?

Borsadaki “time server” altyapısının sağladığı zaman bilgisi netliği ± 100ns’dir (nano saniye). Bunun anlamı, verilen saat bilgisinin NIST’e göre maksimum şaşma değerinin 100ns olmasıdır. Kurulan alyapı bunu garanti etmektedir.

• Sistemlerime hangi protokol ile zaman bilgisi alabilirim?

Kurulan altyapı halihazırda aynı zaman bilgisini hem NTP hem de PTP protokolleri ile vermeye uygundur. İlgili sunucunun işletim sistemine (Windows, Unix, vb) ve donanım özelliklerine göre bu iki protokolden birisi veya ikisiyle birden zaman bilgisi alınabilir.

• Hangi protokol ile daha hassas zaman bilgisi alabilirim?

NTP protokolü kullanıldığında hassasiyet 10-3 (1 milisaniye) ve PTP için 10-7 (100 nano saniye) seviyelerindedir. Buradaki saat hassasiyeti network yapısına ve ağdaki gecikmelere göre değişebilmekte olup, sistemleri co-location merkezinde bulunan üyelerimiz için PTP ve/veya NTP, uzak erişim ağlarında ise yalnızca NTP servisi verilmesi önerilmektedir.

• Bu altyapının sistemlere hatalı bilgi (yanlış zaman bilgisi) verme olasılığı var mı?

TP5000 cihazı, aynı anda çok sayıda uydu ile GPS iletişimi içinde olup bunun sonucunda aldığı bilgileri kullanarak zaman bilgisini iletmektedir. Hatalı zaman bilgisi verebilmesi için GPS’den hatalı bilgi gelmesi gereklidir. GPS uyduları ile iletişimi kesilir ise, cihazın içindeki Rubidium osilatör devreye girerek 1 aya kadar zaman bilgisinin hatasız olarak iletimini sağlamaktadır.

• MiFID II uyumlu zaman bilgisi nedir?

MiFID (EU-Markets in Financial Instruments Directive) finans kurumları için geçerli bir AB regülasyonu olup, bir takım temel ve genel düzenlemeler gerektirmektedir. Microsemi’nin bildirdiği üzere MiFID II düzenleme en az 100us’lik (mikro saniye) doğruluk ile zaman iletimi gereksinimini içermektedir.

• Borsa zaman altyapısından alacağım saat bilgisi MiFID II uyumlu olacak mı?

Borsa İstanbul altyapısındaki cihazlar, TP5000 NTP/PTP server PRTC cihazı olması itibariyle UTC’ye göre 100ns doğruluk ile zaman iletimi yapabilmektedir. Bir başka deyişle, MiFID II gereksinimin 1000 kat daha iyi hassasiyet sağlanmaktadır.

• Bu hizmetin sürekliliği için verilecek SLA nedir?

Firmanın taahhüt ettiği iki adet 1:1 yedekli TP5000 cihazının IOC (Rb) hizmet sürekliliği %99.9999 (6 adet 9) ile ifade edilebilir. Ayrıca Borsa İstanbul bu sistemden iki adet kullanarak double-full redundancy (yedeklilik) sağlamıştır. Aynı şekilde ikili yedeklilik Borsa İstanbul'da kurulmuş olan uydu antenleri için de geçerli olup her bir anten 8 adet uydudan GPS bilgisi almaktadır.

• Sistem kullanıma alındı mı?

Evet, tüm Borsa İstanbul sistemleri saat bilgisini bu altyapıdan almaktadır. (Mevcutta borsa sistemleri NTP servisini kullanmaktadır. Önümüzdeki dönemde PTP geçişinin yapılması planlanmaktadır.)

• Borsa İstanbul'da kurulan bu yapıyı başka hangi Borsalar kullanmaktadır?

Borsa İstanbul ile aynı yapıyı kullanan borsaların adedi, bölgelere göre aşağıdaki görselde belirtilmiştir.

PTRM

BISTECH PTRM/İşlem Öncesi Risk Yönetimi Uygulaması (PTRM - Pre-Trade Risk Management): Sisteme girilen emirler ve gerçekleştirilen işlemlerden dolayı maruz kalınabileceği düşünülen risklerin kontrol edilmesine ve söz konusu risklerin izlenmesine yönelik olarak BISTECH işlem platformuna bütünleşik olarak geliştirilmiş bir risk yönetimi uygulamasıdır. Uygulama ile işlem terminali, FixAPI ve OUCH protokollerinden sisteme gönderilen emirlerin ve gerçekleşen işlemlerin riskleri kontrol edilir. 

Bu uygulama ile emir gönderen ve işlem yapan kullanıcıların neden olabileceği risklerin yönetimine imkân sağlayan risk grubu kontrolleri üye tarafından tanımlanan limitler doğrultusunda; emirler sisteme kabul edilmeden önce, kabul edildikten sonra ve işlem sonrasında olmak üzere farklı aşamalarda yapılabilir. Gerekli görülmesi durumunda Borsa da üyeler için genel veya enstrüman bazında limitler belirleyebilir. Bu fonksiyonlara ek olarak risk grubu altında bulunan tüm kullanıcıların bekleyen emirlerinin tek seferde iptal edilmesi de mümkündür (COD (Cancel on Disconnect) - Bağlantı Kopmasında Emirlerin Otomatik Askıya Alınması).

* Her bir risk grubu için belirlenebilecek tüm risk limitlerine ve hesaplamalarına ilişkin bilgilere PTRM Kılavuzlarından ulaşılabilmektedir.

• Maksimum Emir Büyüklüğü: Sisteme gönderilebilecek emrin maksimum büyüklüğüne ilişkin olarak tanımlanan bir limittir. Seçilmiş olan limit hesaplama yöntemine göre maksimum büyüklük hacim, miktar veya değer cinsinden hesaplanır. Maksimum emir büyüklüğü enstrüman tipi ve/veya enstrüman sınıfı bazında tanımlanabilir ve limit sistem tarafından emir girişi ve emir düzeltme sırasında kontrol edilir. 
• İşlem Yapılabilir Sözleşme/Enstrüman Kısıtı: Risk grubuna ait kısıtlanmış enstrüman seçeneğinin “seçili olanlar” olarak işaretlenmesi durumunda, ilgili risk grubuna bağlı kullanıcılar sadece bağlı oldukları risk grubuna atanmış enstrüman tipi ve/veya enstrüman sınıfı için sisteme emir girip, işlem gerçekleştirebilirler. Risk grubuna atanmamış olan diğer enstrüman tipleri ve/veya enstrüman sınıfları için emir giremez ve dolayısı ile işlem gerçekleştiremezler. “Seçili dışındakiler” seçeneğinin işaretlenmesi durumunda ise risk grubunda yer alan kullanıcılar üye tarafından risk limiti tanımlanmış enstrüman tipi ve/veya enstrüman sınıfı için sisteme emir girişi yapamazlar, diğer enstrümanlarda ise emir girişi serbesttir.
• Fiyat Toleransı Limiti: Fiyat Toleransı Limiti, kontrol fiyatından belirlenen yüzde değere eşit ya da yüzde değerden yüksek sapan fiyatlı emirlerin reddedilmesi için üyeler tarafından tanımlanabilir. Fiyat tolerans limiti yüzdelik olarak tanımlanır. Girilen emrin fiyatının, kontrol fiyatının +/- yüzdelik fiyat marjı aralığında olmasını sağlar. Diğer pozisyon limitleri ve maksimum emir büyüklüğü gibi enstrüman tipi ve enstrüman sınıfı düzeyinde tanımlanır.
• Pozisyon Risk Limitleri: Risk grubuna bağlı kullanıcıların risk grubuna atanmış olan enstrüman tipi ve/veya enstrüman sınıfı için tanımlanan ve girilen emirler ve gerçekleştirilen işlemlerin kontrol edildiği limitlerdir. Emir sisteme kabul edildikten sonra risk grubuna dâhil edilmiş kullanıcıların gün başından itibaren gerçekleştirdikleri işlemleri ve emir defterinde bulunan emirleri dikkate alınarak kullanılan risk hesaplama yöntemine göre onbir farklı risk hesaplaması yapılır.
• Emir/sn Limiti: Emir/saniye limiti, risk grubu bazında uygulanabilecek olan bir kısıtlamadır ve risk grubu panelinden risk grubu bazında düzenlenir. Bu limit, alım satım sistemine risk grubuna bağlı tüm kullanıcılardan gönderilen yeni emirlerin sayısını toplayarak risk ölçümünü yapar.
• Tekrar Eden Emir Limiti: Tekrar eden emir limiti kontrolü, bir risk grubunun belirli bir süre içerisinde tekrar eden emir limiti tanımlanmış bir enstrüman tipinin ya da sınıfının altındaki bir enstrüman serisi için sisteme gönderdiği emirlerin fiyat, miktar ve emrin yönü özellikleri bakımından tekrar etmesi durumunda bu emirlerin sayısına uygulanacak limiti ifade eder. Bu kontrol, PTRM uygulaması arayüzünde tekrar eden emir süresi (saniye cinsinden) ve tekrar eden emir limiti (adet cinsinden) olarak iki alanda tanımlanır.

İlgili Dosyalar

Borsa İstanbul Bistech Ptrm/İşlem Öncesi Risk Yönetimi Uygulamasi Api Sertifikasyon Programi Muafiyet Taahhütnamesi

İlgili Sayfalar

Teknik Dokümanlar

COD (Cancel on Disconnect) - Bağlantı Kopmasında Emirlerin Otomatik Askıya Alınması

COD için gerekli tanımlamaların yapılması halinde, bağlantının kopması durumunda bekleyen emirler sistem tarafından otomatik olarak askıya alınmaktadır. Üye kesinti yaşaması durumunda günlük veya tüm emirlerinin askıya alınması seçeneklerinden birini yazılı başvurusunda belirtmek suretiyle tercih edebilir.

Otomatik askıya alma işleminin gerçekleştirilebilmesi için kesintinin sistem tarafından tanımlanan parametreler doğrultusunda yapılan heartbeat kontrolleri ile teyit edilmesi ve bu süreler içinde üyeye ait kullanıcının tekrardan bağlantı kurmaması gerekmektedir. Kullanıcının açık olarak bekleyen emirleri ya da kısmi olarak gerçekleşmiş olan emirlerin gerçekleşmemiş olarak bekleyen kısımları askıya alınır (iptal edilir).

Devre Kesici

Bir sermaye piyasası aracında işlemler seansın sürekli işlem bölümünde çok fiyat yöntemi ile yürütülürken belirli bir referans değer üzerinden hesaplanan fiyat değişiminin Borsa tarafından belirlenmiş olan eşik değerlere (oranlara) ulaşması veya aşması hâlinde ilgili sermaye piyasası aracının işlemleri geçici süre ile emir toplama aşamasına alınacaktır. İlgili sermaye piyasası aracında tek fiyat yöntemi kullanılarak fiyat belirlemesi yapılır. Tek fiyat yöntemine ilişkin süreçlerin tamamlanmasının ardından ilgili sermaye piyasası aracının işlemleri  yeniden seansın sürekli işlem bölümüne alınır ve işlemlere çok fiyat yöntemi ile devam edilir.

Devre kesici sayfası için tıklayınız.